จะอยู่อย่างเป็นเหยื่อ หรือขึ้นเหนือไปนำเขา

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

วัฒนธรรมน้ำใจ ทำให้อบอุ่นดี
วัฒนธรรมตัวใครตัวมัน ทำให้แข่งขันได้ดี

๓. คนไทยมีวัฒนธรรมน้ำใจ ชอบช่วยเหลือเกื้อกูลกัน มีอะไรก็พึ่งพากันได้

อันนี้ในแง่ดี ก็ดี ทำให้สังคมอยู่กันด้วยความอบอุ่นใจ มีความสุขด้วยความสัมพันธ์ที่ดีงาม

แต่อีกด้านหนึ่ง ก็เป็นจุดอ่อน คือทำให้คนจำนวนไม่น้อยคอยรอหวังความช่วยเหลือจากคนอื่น ไม่คิดหวังพึ่งตนเอง คือมีความหวังว่า ไม่เป็นไรนี่ ถ้าเราขาดแคลน ถ้าเราลำบาก เราก็ไปพึ่งพาญาติผู้ใหญ่ได้ ไปหาผู้ใหญ่ผู้โต ไปหาญาติมิตรเพื่อนฝูงได้ ไปขอความช่วยเหลือได้ ทำให้ขาดแรงบีบคั้นที่จะทำให้ต้องดิ้นรนขวนขวาย

เมื่อหวังพึ่งคนอื่นได้ ถ้าไร้สติก็อ่อนแอ ได้แต่นอนงอมืองอเท้า วัฒนธรรมที่ดีนั้น ดี แต่ถ้าใช้ไม่เป็น ก็เสีย กลายเป็นเสริมความอ่อนแอ

ตรงข้ามกับสังคมตะวันตก เขามีวัฒนธรรมตัวใครตัวมัน อย่างคนอเมริกัน ที่ชอบ ที่ชื่นชม ที่ติด ใน individualism

ในสังคมแบบตัวใครตัวมัน หวังพึ่งกันไม่ได้ เมื่อคนรู้ว่าตนหวังพึ่งใครไม่ได้ เขาก็ต้องดิ้นรนขวนขวาย เพราะถ้าไม่ดิ้น เขาก็ตาย แรงบีบนี้เป็นทุกข์ ทำให้จิตใจเครียด ไม่สบาย แต่มันทำให้คนเข้มแข็ง ต้องสู้ ต้องดิ้นรนขวนขวาย ถ้าไม่เช่นนั้นก็จะตาย จะมัวรอใครไม่ได้ อย่าไปหวังพึ่งใคร มีแต่ต้องดิ้นรนเอาเอง และแข่งกับคนอื่น ฉะนั้นจึงเป็นสังคมที่ดิ้นรนกระฉับกระเฉงตลอดเวลา

แล้ววิถีชีวิตแบบนี้ ก็เข้ามาเสริมระบบแข่งขันอีกด้วย ระบบตัวใครตัวมันจึงทำให้คนเก่ง เข้มแข็ง มีลักษณะไม่ประมาท

ทุกอย่างมีทั้งแง่ดีและแง่เสียอยู่ในตัว สิ่งดีของเรานั้น ถ้าเราประมาท ก็เกิดผลเสียทันที

สามแล้วนะ แต่ข้อที่สามนี้ ที่เสียเป็นเพราะว่าคนไทยเราใช้วัฒนธรรมน้ำใจไม่พอดี เนื่องจากปฏิบัติตามหลักพรหมวิหารธรรมไม่ครบชุด

เรื่องนี้ต้องพูดบ่อยๆ เพราะคนไทยไม่เข้าใจหลักพรหมวิหาร ๔ และก็ปฏิบัติไม่ถูก ตอนนี้ขอเลยไปก่อน

เนื้อหาในเว็บไซต์นอกเหนือจากไฟล์หนังสือและไฟล์เสียงธรรมบรรยาย เป็นข้อมูลที่รวบรวมขึ้นใหม่เพื่อช่วยในการศึกษาค้นคว้าของผู้สนใจ โดยมิได้ผ่านการตรวจทานจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
ผู้ใช้พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือหรือเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง