พุทธธรรม ฉบับเดิม

 ...ขณะที่เราเพ่งดูเฉพาะผลอย่างหนึ่ง ว่าเกิดจากปัจจัยหลากหลายพรั่งพร้อมนั้น ต้องทราบด้วยว่าที่แท้นั้น ต้องมองให้ครบทั้งสองด้าน คือ

  • ๑. ผลแต่ละอย่าง เกิดโดยอาศัยปัจจัยหลายอย่าง
  • ๒. ปัจจัย (ที่ร่วมกันให้เกิดผลอย่างหนึ่งนั้่น) แต่ละอย่าง หนุนให้เกิดผลหลายอย่างในธรรมชาติที่แท้จริงนั้น ความสัมพันธ์และประสานส่งผลต่อกัน ระหว่างปัจจัยทั้งหลายมีความละเอียดซับซ้อนมาก จนต้องพูดรวมๆ ว่า "ผลหลากหลาย เกิดจากเหตุ(ปัจจัย)... เอนก"

ภาษาไทย
ที่มาจาก การประพันธ์ เมื่อ ๒๕๑๔
ข้อมูลพัฒนาการ
  • การพิมพ์ครั้งแรก (๒๕ สิงหาคม ๒๕๑๔) รวมอยู่ในหนังสือชุด "วรรณไวทยากร" โครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย จัดพิมพ์ถวาย พระจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ในโอกาสที่พระชนม์ครบ ๘๐ พรรษา
  • การพิมพ์ครั้งทึ่ ๕ (๒๕๒๖) มีการปรับปรุง-เพิ่มเติม
  • การพิมพ์ครั้งที่ ๙ (๒๕๔๓) ยุคที่ใช้ระบบคอมพิวเตอร์ ทำให้ความหนาเพิ่มจาก ๒๐๖หน้า เป็น ๒๕๘ หน้า
  • การพิมพ์ครั้งที่ ๑๐ (๒๕๔๔) มีการปรับปรุง-เพิ่มเติม
พิมพ์ครั้งแรก๒๕ สิงหาคม ๒๕๑๔
พิมพ์ล่าสุดครั้งที่ ๘๖ ๒๕๖๖
ISBN974-344-154-9
เลขหมู่BQ4190
เนื้อหาในเว็บไซต์นอกเหนือจากไฟล์หนังสือและไฟล์เสียงธรรมบรรยาย เป็นข้อมูลที่รวบรวมขึ้นใหม่เพื่อช่วยในการศึกษาค้นคว้าของผู้สนใจ โดยมิได้ผ่านการตรวจทานจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
ผู้ใช้พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือหรือเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง